یادداشت‌ها
ادبیات چگونه می‌تواند به کمک زمین بیاید؟
عرفان مجیب: فعالان حوزۀ محیط زیست اغلب در معرض این پرسش قرار می‌گیرند که «برای کمک به محیط‌زیست چه کاری از ما ساخته است؟» این پرسش در عین حال که کاملاً ساده به نظر می‌رسد، پرسشی بنیادین و هولناک است که اهمیتش را از وضعیت بغرنج محیط‌زیست در عصر حاضر می‌گیرد. اساساً این خاصیت پرسش‌های کلان […]
ادامه مطلب
ختم مادرْببر بنگال
سوزان اورلین – ترجمه‌ی عرفان مجیب برخلاف اکثر ببرهای امروزی [که در واقع انسان‌هایی با خصایصی همچون دلاوری و جنگندگی‌اند] کولاروالی یک ببر واقعی بود. سال‌های زندگی‌اش، از تولد تا مرگ (۲۰۲۲-۲۰۰۵) سال‌های باشکوهی به شمار می‌رفتند. کولاروالی برای یک ماده‌ببر زیادی بزرگ بود، آنقدر بزرگ که ناظران اغلب او را با یک […]
ادامه مطلب
چرا گذشته همیشه از حال بهتر است؟
دکتر آرت مارکمن ترجمه‌ی عرفان مجیب وقتی با خانواده دور هم جمع می‌شوید، صحبت همیشه به گذشته کشیده می‌شود. همه‌ی ما دوست داریم درباره‌ی گذشته‌ی یک‌دیگر کمی بیشتر بدانیم و این فرصتی است تا مردم روایت‌های خانوادگی‌شان را به اشتراک بگذارند. برخی از این روایت‌ها ممکن است ده‌ها سال پس از وقوعشان بازگو شوند. […]
ادامه مطلب
با درختان ناهار بخورید
سارا بون ترجمه‌ی عرفان مجیب اولین درخت کودکی‌ام را هنوز خوب به یادم دارم. درخت زبان‌گنجشک بزرگی بود، در حیاط خانه‌مان. سرم را به تنه‌اش می‌چسباندم و تا ده می‌شمردم تا هم‌بازی‌هایم قایم شوند. خسته که می‌شدم در سایه‌اش می‌نشستم و استراحت می‌کردم. بعدها پدرم رویش یک خانه‌ی درختی ساخت تا از آن […]
ادامه مطلب
شکست دیکتاتور از گنجشک‌ها
فیونا زوبلین ترجمه‌ی عرفان مجیب در اواخر دهه‌ی ۱۹۵۰، مائو، بنیانگذار و رهبر جمهوری خلق چین یکی از قدرتمندترین مردان جهان به حساب می‌آمد و نگاهش را به آینده‌ی کشورش دوخته بود. البته یکی از نتایج عملی چنین رویکردی این بود که نگاه این دیکتاتور همزمان به زمین و آسمان دوخته شده بود، به […]
ادامه مطلب
لاستیک‌سازی که سرش توی بشقاب مردم است
ریچارد فلونی (ترجمه‌ی عرفان مجیب): گوردون رمزی، سرآشپز مشهور انگلیسی که به درآوردن اشک شرکت‌کنندگان مسابقات آشپزی تلویزیونی معروف است، وقتی رستوران شعبه‌ی لندنش دو ستاره‌ی میشلن از دست داد به گریه افتاد. وقتی به رستورانتان یک ستاره‌ی میشلن تعلق می‌گیرد یعنی شما به عنوان سرآشپز به بالاترین مدارج آشپزی رسیده‌اید. اگر دو ستاره بگیرید […]
ادامه مطلب
از مش‌دونالد تا سیراب‌شیردان خیّام
عرفان مجیب: در ارض اینترنت سیاهه‌ی بلندبالایی از کالاهایی یافت می‌شود که سفر با مزاجشان سازگاری ندارد، یا به عبارت دیگر وقتی پایشان به بازارهای صادراتی باز می‌شود موجبات خنده و شگفتی مصرف‌کنندگان را فراهم می‌آورند. مثلاً نماینده‌ی ثابت کشورمان در این فهرست‌ها شوینده‌ی «برف» شرکت پاکسان است که در زبان انگلیسی معنایی مضحک و […]
ادامه مطلب
چک اول را محکم بزن
بیست گشایش طوفانی در ادبیات غرب عرفان مجیب جمله‌ی آغازین در ادبیات داستانی تافته‌ی جدا بافته است. جمله‌ی آغازین است که مثل قلابی از دست نویسنده رها می‌شود و اگر به دهان خواننده گیر کند نویسنده می‌تواند مخاطبش را در آب‌های داستانی با خودش به این سو و آن سو بکشد. اهمیت جمله‌ی آغازین تا […]
ادامه مطلب
تایم لَست اُردر
عرفان مجیب: روی سردر مجلل عمارت سنگیِ چندین طبقه، عبارت «کویین سنتر» با نور طلایی ملایمی اشرافیت را به زبانی دیگر به رخ مراجعین می‌کشد. این‌جا لندن، پاریس یا نیویورک نیست، خیابان کم‌عرضی در شمال شهر تهران است، ملقب به نام فارسیِ گلی خوش‌بو. «کویین سنتر» انگار نمی‌خواهد تنها یک مرکز خرید لوکس خنثی در شمال […]
ادامه مطلب
مجموعه‌ی تصادفی: چطور بیشتر از جایم تی‌شرت تل‌انبار کردم
هاروکی موراکامی (ترجمه‌ی عرفان مجیب): اهل چیز جمع کردن نیستم. با این حال عنصری تکرارشونده در زندگی‌ام جریان دارد: علی‌رغم بی‌میلی ذاتی‌ام به اندوختن، به نظر می‌رسد که اجسام خودشان اطرافم جمع می‌شوند. صفحات گرامافون در تعدادی که هرگز فرصت گوش دادن به همه‌شان را پیدا نمی‌کنم؛ کتاب‌هایی که یک بار خوانده‌ام و احتمالا دیگر […]
ادامه مطلب
گابریل گارسیا مارکز و فیدل کاسترو: رفاقتی پیچیده با ظرافت‌های فراوان
جوئل ویتنی (ترجمه‌ی عرفان مجیب): در حالی که انقلاب فیدل کاسترو در اوایلْ تحسین چپ‌های جهان را برانگیخته بود، دیری نگذشت که نامش با سرکوب و سانسور عجین شد. گارسیا مارکز همواره به سبب حفظ کردن رابطه‌اش با کاسترویی که از حمله‌ی شوروی به چکسلاواکی حمایت کرده بود، مورد انتقاد واقع می‌شد. پس از مرگ […]
ادامه مطلب
تماته
پال ترو (ترجمه‌ی عرفان مجیب): برش زدن یک گوجه‌‌فرنگی خانگیِ بوته‌رسِ گرم شده زیر آفتاب قبل از هر چیز حظ بصر است و البته مثل کالبدشکافی کاری اسلوب‌مند. همین که پوست میوه می‌شکافد، عطر خوشِ خاک شخم‌خورده می‌پیچد زیر دماغ آدم. میوه در برابر تیغی که سُر می‌خورد و بی‌مانع پیش می‌رود مقاومتی از خودش […]
ادامه مطلب
چهل قانون برای زندگی
جردن پیترسن (ترجمه‌ی عرفان مجیب): جردن پیترسن آدم معمولی‌ای نیست. همه چیزش از مواضع سیاسی و سخنرانی‌های عریض‌و‌طویلش تا رژیم غذایی عجیب‌وغریبش بوی جنجال می‌دهد. از زمانی که نسبت به کاربرد ضمایر بی‌جنسیت در زبان انگلیسی اعلام موضع کرد مورد غضب پیشروها و رسانه‌های عمدتاً چپ‌گرای غرب قرار گرفت و درگیری‌اش با رسانه‌ها تا امروز […]
ادامه مطلب
زبان‌آموزی به مثابه‌ی ماجراجویی
جومپا لاهیری (ترجمه‌ی عرفان مجیب و رؤیا خوش‌نویس): رابطۀ من با زبان ایتالیایی در تبعید شکل می‌گیرد، در وضعیت جدایی. هر زبانی مخصوص جایی است. زبان می‌تواند مهاجرت کند، می‌تواند پخش شود؛ اما اغلب به حوزۀ جغرافیایی خاصی، به سرزمینی متصل است. ایتالیایی عمدتاً متعلق به ایتالیا است و من در قاره‌ای زندگی می‌کنم که […]
ادامه مطلب
کاری که می‌کُنی، آدمی که هستی
تونی موریسون (ترجمه‌ی عرفان مجیب): برای اینکه دو دلار پول در بیاورم فقط کافی بود بعد از مدرسه بروم چند ساعتی خانه‌ی خانم را نظافت کنم. خانه‌ی زیبایی بود، با مبل‌هایی با روکش مشمع، موکت‌های سفید‌و‌آبیِ کیپ زمین و سِت سفیدرنگ اجاق‌گاز، ماشین لباس‌شویی و خشک‌کن ــ‌وسایلی که در آن محله رایج بودند و در […]
ادامه مطلب
خاطرات رودریگو گارسیا از مرگ پدرش، گابریل گارسیا مارکز
کارولینا میراندا (ترجمه‌ی عرفان مجیب): در روزهایی که پدرِ رودریگو گارسیا در بستر مرگ بود، رودریگو وقتش را به یادداشت برداشتن می‌گذراند. در این یادداشت‌ها خصوصی‌ترین احساساتش را به ثبت می‌رساند و می‌کوشید تا فرایند مرگ و پیش‌پاافتادگی‌های آن را ضبط کند: گفت‌وگو با پزشکان عبوس، تعارفات مرسوم، یادآوری خاطرات ــ‌خاطرات تکان‌دهنده، خنده‌دار، بی‌رنگ‌وروح‌ــ که […]
ادامه مطلب
رو‌به‌راهی با هاروکی موراکامی
محسن حمید (ترجمه‌ی عرفان مجیب): چند سال پیش، مراجعت به لاهور باعث شد دوستان نویسنده‌ام را از دست بدهم. چند دوجین فامیل هم‌سن‌وسال و دوست دوران کودکی و خویشاوند درجه یک کنارم بود، اما مخصوصاً آن اوایل دوست نویسنده‌ای نداشتم. کسی پیدا نمی‌شد که نوشیدنی‌ای با هم بنویشم و راجع به کار حرف بزنیم. برای […]
ادامه مطلب
تماشای راکی II با محمد علی
راجر ایبرت (ترجمه‌ی عرفان مجیب): همین‌جا وسط خانه‌ی بزرگ محمدعلی، درست وسط کف‌پوش‌های ماهون و شیشه‌های رنگی و قالیچه‌ی کمیاب ترک، حشره‌ی بزرگی کنار گوشم وزوز می‌کرد. سیلی‌ای نثارش کردم، اما ضربه‌ام خطا رفت. بعد دوباره وزوزکنان از کنار گوشم رد شد. به هوا چنگ انداختم اما انگار چیزی در هوا نبود. محمدعلی داشت برای […]
ادامه مطلب
تنِ پیر نمی‌نویسد
اُرسلا کِی. لوگین (ترجمه‌ی عرفان مجیب): در حال حاضر چیزی نمینویسم. حالا که چیزی نمینویسم، چون از ننوشتن دلگیرم، به جایش این‌ها را می‌نویسم. اما اگر چیزی برای نوشتن نداشته باشم، خب چیزی برای نوشتن ندارم. چرا نمی‌توانم صبورانه انتظار بکشم تا چیزی برای نوشتن پیدا کنم. چرا صبر کردن این‌قدر دشوار است؟ چون کار […]
ادامه مطلب
جاودانگی: سروانتسی دیگر
جرالد مارتین (ترجمه‌ی عرفان مجیب): اگر چه تنها تا چند هفته پس از آخرین ملاقاتمان در مکزیکوسیتی، ممکن بود کسی چنین فکر کند، اما زندگی هنوز برای گارسیا مارکز تمام نشده بود. در ژانویه‌ی ۲۰۰۶ او با روزنامه‌ی لا ونگوآردیا (La Vanguardia) چاپ بارسلونا، مصاحبه‌ای تعجب‌برانگیز انجام داد؛ تعجب‌برانگیز حداقل برای کسانی که به این […]
ادامه مطلب
از قسمت «تجدید دیدار» سریال فرندز چه آموختیم؟ اینکه شهرت جهانی نقطه‌ی مقابل شادی است.
دبورا فرانسیس‌ــ‌وایت (ترجمه‌ی عرفان مجیب): در روزگاری که همه‌ی دنیا ماشینشان توی دنده‌ی دو گیر کرده و نه روز روز ماست، نه هفته هفته‌ی ما و نه سال سال ما (اشاره به ترانه‌ی پیشواز سریال فرندز) تماشای «تجدید دیدار» بازگران سریال فرندز به نظر اجتناب ناپذیر می‌آمد. شاید من از معدود افرادی بودم که دلم […]
ادامه مطلب
روایتی از طوطی‌های مشهور عالم ادبیات
آنتونی گاتلیب (ترجمه‌ی عرفان مجیب): نظریه‌پردازان ادبی در موارد متعددی به نقش‌ها، نمادها و اهمیت طوطی‌های سخنگو در آثار منظوم و منثور پرداخته‌اند. طوطی‌های شگفت‌انگیز همچنین مدت‌ها سوژۀ اخبار بودند، به خصوص در بریتانیا که بی‌بی‌سی در دهۀ گذشته، تعداد قابل توجهی روایت از طوطی‌های سخنگو منتشر کرده است. تقریباً همۀ روایت‌های این‌چنینی، پیش‌تر در […]
ادامه مطلب
شعر بخوانید، تخفیف بگیرید
عرفان مجیب: ناف ایران را با شعر بریده‌اند. به آمار و ارقام و نسبت کتاب‌های نظم و نثر بازار و به دیوان‌های حافظ سر تاقچه‌‌های مردم کاری نداریم، منظور زنده بودن شعله‌ی شعر در جان مردم است. انگار که همه‌ی ساکنان این سرزمین شاعری درونشان دارند که اگر شکوفا نشده تنها دلیلش این بوده که […]
ادامه مطلب
ترجمه و الگوی تجارت منصفانه
عرفان مجیب: ابتدا اعتراضمان به این بود که وقتی هنوز این همه اثر ترجمه‌نشده وجود دارد چرا مترجمان و ناشران به یک‌باره سراغ یک اثر خاص می‌روند. مگر نه این است که چنین هجومی منافع همه‌ی طرف‌ها را به مخاطره می‌اندازد؟ اعتراضمان به این بود که چرا مترجمان یک کتاب را آنقدر ترجمه می‌کنند که […]
ادامه مطلب
بازمانده‌ی روز: لذت شیرین خیانت
عرفان مجیب: انتخاب ایشی‌گورو به عنوان برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات سال ۲۰۱۷ بحث‌های بسیاری را در باب ترجمه‌ی فارسیِ شاهکار مسلم این نویسنده یعنی «بازمانده‌ی روز» بر سر زبان‌ها انداخت. ترجمه‌ای که نجف دریابندری در سال ۱۳۷۵ (حدود ۷ سال پس از انتشار کتاب) از این رمان منتشر کرد از قماش آثاری‌ست که نظیرش در […]
ادامه مطلب
ما و آقای پروست را کجا می‌برید؟
عرفان مجیب: ادبیات داستانی معاصر ما تا حد زیادی تحت تأثیر آثار نویسندگان اروپایی و آمریکایی‌ای بوده که از طریق ترجمه راهشان را به حافظه‌ی داستانی ما باز کرده‌اند. این اثرپذیری که استخوان‌بندی ادبیات معاصر را شکل داده در صورت و لباس داستان‌های ایرانی نیز متجلی است. برای ردگیری اثری که غرب بر آثار داستانی […]
ادامه مطلب
مورد عجیب گورخر
عرفان مجیب: چند وقت پیش ویدئویی در شبکه‌های مجازی دست به دست می‌شد که در آن وانتی در یک کوچه‌ی تنگ بعد از تصادف با یک خودروی سواری در صدد فرار کردن برمی‌آید. راننده در این رهگذر به ماشین دیگری برخورد می‌کند، عنان از کف می‌دهد و برای خارج شدن از مخمصه همه‌ی خودروهای پارک […]
ادامه مطلب
از دست گوگل
عرفان مجیب: دو جهانگرد با کوله‌پشتی‌های سنگین، لباس‌های رنگین و صورت‌های گشاده زیر بازاری مسقف با دیوارهای کاه‌گلی، جلوی یک مغازه‌ی آب‌میوه‌فروشیِ ایستاده بودند، گاه با هم پچ‌پچه می‌کردند و گاه بلندبلند می‌خندیدند. آمده بودم تا نوشیدنی خنکی سفارش بدهم و همان‌جا در خنکای سرپناهی چندصدساله گلویی تازه کنم. از خشِ صامت‌های پرتکرار صحبت‌هاشان حدس […]
ادامه مطلب
شام آخر؟
عرفان مجیب: روی سردر مجلل عمارت سنگیِ چندین طبقه، عبارت «کویین سنتر» با نور طلایی ملایمی اشرافیت را به زبانی دیگر به رخ مراجعین می‌کشد. این‌جا لندن، پاریس یا نیویورک نیست، خیابان کم‌عرضی در شمال شهر تهران است، ملقب به نام فارسیِ گلی خوش‌بو. «کویین سنتر» انگار نمی‌خواهد تنها یک مرکز خرید لوکس خنثی در […]
ادامه مطلب
جنگل یا چوب مسأله این است
عرفان مجیب: چند روز پیش حساب توییتری «مرکز مطالعات ژاپن» که بنا به ادعای درگاه اینترنتی‌اش با همکاری جمعی از دانش‌آموختگان زبان ژاپنی دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۸ راه اندازی شده به «اشتباهی» در ترجمه‌ی عنوان رمان سال ۱۹۸۷ هاروکی موراکامی یعنی «جنگل نروژی» اشاره کرده بود. ظاهراً منظور گردانندگان این حساب ترجمه‌ی مهدی غبرایی […]
ادامه مطلب